Spannende boeken, thrillers, detectives of hoe je ze ook wilt noemen, van oudsher hebben ze een cluedoachtig karakter. Er wordt een moord gepleegd en via verrassende of minder verrassende plotwendingen komt de lezer achter de dader. De laatste jaren is er echter iets opvallends veranderd in Thrillerland. De centrale vraag in het hedendaagse spannende boek is niet wie het heeft gedaan, maar waarom diegene het heeft gedaan.
Geheel in stijl met deze literaire vernieuwing was het thema van de Avond van het Spannende Boek gisteravond: Het kwaad in jezelf – Waar ligt jouw grens? Zo kon je laten testen hoe misdadig je karakter is en was er een psychiater om je bij te staan bij je zoektocht naar de duistere krochten van je ziel. Ook werd er aan de hand van de Zweedse professor Micael Dahlén op zoek gegaan naar het kwaad door een kijkje te nemen in de motieven van ‘monsters’ als seriemoordenaars en kannibalen. Tevens waren experts van het Nederlands Forensisch Instituut aanwezig om de bezoekers mee te nemen in de werkelijkheid van CSI. En uiteraard werden de bezoekers door de in groten getale aanwezige misdaadschrijvers uitgedaagd zelf een thriller te schrijven.
Het vraagstuk over het kwaad in jezelf deed mij terugdenken aan een televisieserie die mij een aantal jaar geleden volledig in zijn greep had, zo erg zelfs dat ik er een essay voor mijn studie over schreef: Prison Break. De vraag die in de serie centraal staat is hoe ver een goedaardig persoon bereid is om te gaan, wanneer zij dierbaren in gevaar zijn. In het begin van deze serie zijn de broers Michael en Lincoln de onschuldig in een nachtmerrie belandde goedzakken, maar naarmate je seizoenen verder bent zijn de broers in hun strijd voor gerechtigheid inmiddels zelf ook gevaarlijke mannen geworden die het uitmoorden van hun vijanden niet schuwen. Toch sta je zonder enige twijfel als kijker continu aan hun zijde. Door de verhaallijn begrijp je waarom de broers in staat zijn tot het geweld dat zij plegen en ondersteun je ze er zelfs in.
Maar wordt crimineel gedrag wanneer in het inzichtelijk gemaakt wordt ook minder monsterlijk? Nee, dat ook weer niet natuurlijk. Maar het lijkt de laatste tijd wel hip om misdaden in een context plaatsen, waardoor er meer aandacht is voor de diepere laag in het verhaal: de motieven van de dader. Dat zie je bijvoorbeeld ook terug in de BNN-serie Van God Los.
Het is ongekend populair om een zieke geest te ontleden in de Nederlandse amusementsbusiness. Met een simpele cluedo-thriller kom je niet meer weg tegenwoordig.
Jane leest 